Dieta na "piękną cerę". Jak zadbać o skórę, wspomóc leczenie trądziku i wyeliminować stany zapalne?
Problemy skórne dotyczą niemal każdego z nas. Kiedyś trądzik dotyczył tylko nastolatków. Obecnie? Zgodnie ze statystykami dotyczy nawet połowy 30 czy 40 latków! Co jeść, aby mieć piękną skórę? Czy warto coś suplementować? Jaką dietę prowadzić? Czy rezygnacja z nabiału i węglowodanów naprawdę pomaga? Sprawdźmy!
Trądzik pospolity (Acne vulgaris) to powszechne, przewlekłe schorzenie należące do chorób zapalnych skóry [1]. Dotyczy nie tylko pacjentów w okresie dojrzewania, ale także osób po 25 roku życia.
W grupie osób dorosłych wyróżnia się dwa rodzaje trądziku:
- kontynuacja choroby z okresu dojrzewania
- początek objawów około 25 roku życia
Szacuje się, że obecnie trądzik dotyka od 80% do nawet 100% osób między 11 a 30 rokiem życia, a także 54% kobiet po 25 roku życia i 40% mężczyzn po 25 roku życia. Zmiany w obrębie skóry twarzy obserwuje się najczęściej w dolnych partiach: żuchwa i policzki - w postaci mikrozaskórniów, grudek i krostek [2].
Jak powstaje trądzik? Czynniki:
- kolonizacja mikrozaskórników bakteriami beztlenowymi (Propionibacterium acnes)
- reakcja zapalna stymulowana przez cytokiny IL-1, TNF-alfa,
- czynniki genetyczne takie jak: dziedziczenie wielogenowe lub autosomalne
- czynniki środowiskowe takie jak: pory roku, strefa klimatyczna, niezdrowa dieta, duża ilość nabiału i węglowodanów w diecie, palenie tytoniu
- zaburzenia hormonalne, aktywność androgenna
- rogowacenie skóry
- stosowanie niektórych kosmetyków i leków
- nadmierne wydzielanie łoju, inne stany zapalne skóry
- czynniki psychologiczne, immunologiczne
- stres [1, 2]
Dieta a trądzik - która jest najlepsza?
Naukowcy badali ludy zamieszkujące jedną z wysp Nowej Gwinei, ludy łowców i zbieraczy oraz Inuitów, a następnie porównali dietę i częstotliwość występowania trądziku. W żadnej z badanej populacji nie zaobserwowano ani jednej krosty czy zaskórnika u badanych osób. Dieta badanych populacji składała się głównie z warzyw, owoców o niskiej zawartości cukru. Bardzo znikomy dodatek w diecie stanowiły potrawy mączne. Gdy tylko w diecie pojawiły się zachodnie nawyki (przetworzona żywność, mleko) zmiany trądzikowe zaczęły się pojawiać natychmiast [2]. Dieta może zmieniać ekspresję genów, co niejednokrotnie potwierdzono w badaniach nad epigenetyką. Dieta może również modyfikować mikrobiom aparatu łojowo-włosowego oraz może wpływać na stany zapalne organizmu.
Holistyczne podejście do zdrowia skóry
Rekomendacje naukowe dotyczące leczenia problemów skórnych:
- pokarmy o niskim indeksie glikemicznym, ograniczenie cukru szczególnie sacharozy (tzw. cukier biały)
Wyjaśnienie: Potrawy o wysokim indeksie glikemicznym powodują wzrost produkcji czynnika IGF1, który wpływa na zwiększoną ilość androgenów, co prowadzi do wydzielania nadmiaru łoju.
- eliminacja nabiału z diety
Wyjaśnienie: Spożycie nabiału wiąże się z ekspozycją na hormony, szczególnie dihydrotestosteronu, który stymuluje gruczoły łojowe. Eliminacja nabiału to krok 1 do poprawy jakości skóry.
- spora zawartość warzyw i owoców niskocukrowych - żywność wysokoodżywcza
Wyjaśnienie: Duża zawartość witamin i minerałów oraz błonnika. Silny związek z mikrobiomem.
- duża ilość cynku i beta karotenu
Wyjaśnienie: Badania pokazały, że osoby z trądzikiem mają obniżony poziom cynku i beta karotenu. Cynk - składnik wielu enzymów i składnik o właściwościach antyoksydacyjnych, sprzyja regeneracji skóry, działa przeciwłojotokowo. Pochodne witaminy A są powszechnie uznawane jako skuteczny lek na trądzik.
- mała ilość słodyczy i czekolady, a nawet kawy i herbaty
- całkowite ograniczenie fast foodów i żywności przetworzonej
Wyjaśnienie: Czekolada to kwestia sporna wielu badań. Na pewno warto wyeliminować z diety czekolady z dodatkiem nabiału np. mleka w proszku czy masła. Zawartość kofeiny także przyczynia się do zaostrzenia trądziku. Dieta zachodnia (fast food, przetworzone jedzenie) to główny czynnik środowiskowy i częste podłoże wystąpienia trądziku.
- eliminacja z diety ostrych przypraw [3]
- eliminacja z diety tłuszczów trans (temat wielokrotnie wałkowany na moim blogu, dlatego nigdy nie popieram pieczenia orzechów, mąki migdałowej czy smażenia na olejach roślinnych)
- zadbanie o podaż wielonasyconych kwasów tłuszczowych Omega 3 i 6
Wyjaśnienie: Niedobór kwasów Omega wpływa na nasilenie wydzielania sebum.
- ograniczenie mięsa na rzecz ryb w diecie [1]
Wyjaśnienie: Potwierdzono badaniami, że zwiększenie podaży ryb w diecie wspiera walkę z trądzikiem [1].
- zadbanie o mikrobiom
Wyjaśnienie: Zapewnia homeostazę skóry, syntezę niektórych ważnych składników (no. witaminy K i B7) oraz wpływa na wydzielanie sebum [4].
- rola diety przeciwzapalnej, rola antyoksydantów
Wyjaśnienie: Coraz więcej badań nad leczeniem trądziku dotyczy roli antyoksydantów, których niższe stężenia wykazują osoby chore na trądzik. Jedna z takich substancji - resweratrol, obecny w winogronach i czerwonym winie, jest obiecujący na polu terapii trądziku.
- suplementacja witaminą D
Wyjaśnienie: Po suplementacji witaminą D zaobserwowano poprawę stanu u 50% pacjentów z niedoborem, co potwierdza wpływ witaminy D na leczenie trądziku.
- eliminacja używek (papierosy, alkohol)
- leczenie chorób cywilizacyjnych
Wyjaśnienie: Trądzik jako choroba jest coraz częściej zaliczana do chorób cywilizacyjnych obok: otyłości, cukrzycy, insulinooporności, zespołu metabolicznego i nowotworów [2].
Na postawie [1]. |
Jak leczyć trądzik? Schemat postępowania wraz z lekarzem:
- właściwa dieta (zdrowa, przeciwzapalna, bez nabiału, o niskim IG, bez produktów przetworzonych, bez ogromnej ilości produktów z tabeli wyżej - lewa strona)
- stosowanie preparatów przeciwbakteryjnych (głównie antybiotyki, nie dłużej niż 12 tyg. chyba, że lekarz zaleca inaczej)
- właściwa pielęgnacja skóry (dobrana indywidualnie z dermatologiem)
- retinoidy - regulują wydzielanie łoju i proces rogowacenia
- leki antykoncepcyjne (działanie antyandrogenowe, wpływ na ilość wydzielanego łoju)
- peelingi dermatologiczne [3]
- zadbanie o prawidłowy mikrobiom układu pokarmowego (zapewnia homeostazę skóry)
- eliminacja problemów hormonalnych (zaburzenia hormonów płciowych, gospodarki insuliny oraz leptyny - w szczególności)
Dodatkowo:
- wyeliminuj nadmiar stresu (ważne także w pracy nad zaburzeniami hormonalnymi i rytmem dobowym)
- dbaj o rytm dobowy (również rola hormonalna, zapomnij o pracy na nocki!)
- zainteresuj się także rolą histaminy w układzie zapalnym (artykuł o histaminie znajdziesz tutaj [klik])
Podsumowanie: Leczenie trądziku to ogromnie problematyczna sprawa. Sama leczyłam trądzik wieloma latami, a wciąż walczę o poprawę jakości skóry stosując niemal wszystkie wyżej wymienione elementy: dieta bez nabiału, dieta przeciwzapalna - to moja codzienność, która zdecydowanie się sprawdza. Dla wielu z Was, doświadczających problemu trądziku w wieku dorosłym eliminacja z diety nabiału czy kawy jest niemożliwa, ale może warto? Koniecznie udajcie się do lekarza dermatologa, zróbcie badania hormonalne i badania niedoborów witamin i minerałów. Nie czekajcie. Problemy skórne silnie wpływają na postrzeganie nas przez nas samych, a niejednokrotnie są przyczyną braku akceptacji własnego ciała. Odrzucenie z diety kilku produktów i wdrążenie leczenia z dermatologiem i dietetykiem - to niewielka cena za akceptację samego siebie i pozbycie się problemów zdrowotnych.
Literatura:
[1] Dawidziak J., Balcerkiewicz M., Dieta jako uzupełnienie leczenia trądziku pospolitego (Acne vulgaris), Farmacja współczesna, 2016, 9, 67-72.
[2] Osowski S., Znaczenie diety w terapii trądziku pospolitego, Kosmetologia Estetyczna, 2019, 6, 8.
[3] Kamm A., Barańska-Rybak W., Wpływ żywienia jako czynnika środowiskowego na poprawę kondycji skóry wśród dorosłych kobiet z trądzikiem pospolitym, Żywienie a środowisko, 2016, Gdańsk.
[4] Szmaj-Kupny E., Kuś M., Trądzik w ujęciu holistycznym, Kosmetologia Estetyczna, 2020, 9, 4.
Miłej lektury!
Zapraszam na stronę na Facebook'u tutaj [kliknij i wejdź].
Jeśli zechcesz - możesz mnie także wesprzeć przez Patronite tutaj [klik].
Jeśli zechcesz - możesz mnie także wesprzeć przez Patronite tutaj [klik].
****************************************************************
Udostępniajcie jeśli macie ochotę! :)
Bardzo proszę o uszanowanie mojego autorstwa do zdjęć i przepisów :)
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Bardzo proszę o uszanowanie mojego autorstwa do zdjęć i przepisów :)
USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Art. 78. 1.
Wydaje mi się, że myli Pani tłuszcze trans z produktami peroksydacji kwasów tłuszczowych
OdpowiedzUsuńPS. Czy niedostępność witryny z zagranicy (Niemcy, VPN) to ograniczenie z Pani strony czy mojej?
Wrzucę dla pewności cytat bezpośrednio skopiowany z publikacji: "
UsuńWedług aktualnego stanu wiedzy zalecenia dietetyczne powinny uwzględniać odpowiednią ilość kalorii w ciągu dnia oraz ograniczać pokarmy o wysokim IG oraz kwasy tłuszczowe nasycone i w konfiguracji trans".
To z publikacji "Znaczenie trądziku..." :) Warto sprawdzać cytowane przeze mnie publikacje, bo zajmuje mi to trochę czasu, aby skleić coś ładnego i sprawdzam co dodaję, być może produkty peroksydacji także są czynnikiem "trądziko-twórczym" - tego nie wiem, wypisałam najważniejsze, bo tak naprawdę jest ich 10x tyle, ale nie chcę straszyć nikogo, dlatego ograniczam ilość informacji do najważniejszego minimum :)
Co do witryny z zagranicy - nie mam zielonego pojęcia. Sprawdziłam przed chwilą z ciekawości i mam logowania z innych krajów, więc nie wiem co jest przyczyną problemów z wejściem u Pana :(
Pozdrawiam serdecznie!
Ale smażenie nie powoduje tworzenia tłuszczy trans tylko właśnie peroksydację
OdpowiedzUsuńPS. Tak, to mój VPN wycina
Peroksydacja lipidów i witamin rzeczywiście zachodzi także w żywności, nawet bez obróbki termicznej podczas kiepskiego przechowywania, ale to nie jedyny proces utleniania, oksydacji choć jak wykazano, rzeczywiście szkodliwy dla zdrowia.
UsuńW którymś z artykułów na blogu są nawet podane/cytowane badania składu kwasów trans w różnych produktach typu fastfood. Nie pamiętam w którym, ale są. Co ciekawe podczas smażenia na oliwie wykazano kolejne niebezpieczne reakcje. A wątpie, aby to był koniec takich badań nad obróbką termiczną żywności. Pewnie jeszcze dużo takich nowinek nas czeka.
Pozdrawiam serdecznie;)
:)
OdpowiedzUsuń